نام فایل : تنظيم بودجه

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 31

حجم : 140 کیلوبایت

*روشهاي تنظيم بودجه
بودجه دو طرف دارد: درآمد و هزينه. هر يك از اين دو طرف بايد با درقت بسيار صحت هرچه بيشتر سنجيده شوند؛ زيرا برآورد ارقامي كه پايه و اساس منطقي نداشته باشد، نه تنها مفيد نيست، بلكه ميتواند زيانبار نيز باشد. اسلايد (1) *
چون بودجه نوعي برنامه است و بودجهنويسي نيز نوعي برنامهريزي، تا حد امكان بايد اركان اين برنامه را استواري بخشيد؛ از اين رو براي پيشبيني درآمدها و برآورد هزينهها روشهاي مختلفي ابداع شده است كه روز به روز از نظر علمي و فني بر اهميت آنها افزوده مي شود.
- اقتداري و ديگران، 1374، ص 188- 201.

با توجه به طبقهبنديهاي به عمل آمده از بودجه لازم است به روش تهيه و تنظيم بودجه نيز كه مبتني بر همان طبقهبنديهاست اشارهاي داشته باشيم. در همين راستا روشهاي تهيه و تنظيم درآمدها و هزينهها را به طور جداگانه تشريح مي كنيم:
*روشهاي برآورد و تنظيم درآمدها
تجزيه و تحليل درآمدها مرحلهاي اساسي در بودجهبندي است. حجم بودجه و برنامههاي دولت بيش از آنكه متأثر از نيازهاي عمومي جامعه باشد، انعكاسي از درآمدها و منابع در دسترس است.

Steiss, 1972, p.137.
-

اسلايد (2)*
روش تهيه و تنظيم درآمد (پيشبيني درآمد)، يعني پيشبيني چگونگي و محل كسب درآمد دولت. پيشبيني درآمدهاي دولت با توجه به اينكه مخارج دولتي در درجه اول، تابع درآمدها و وضع مالي دولت است امري بسيار فني و دقيق است؛ هر چند كه بايد در هر مورد با توجه به وضع خاص اتقتصادي براي هر يك از منابع درآمد از چند روش به طور همزمان استفاده شود. * پيشبينيها و برآوردهاي دولت صرفنظر از طبقهبنديهاي آنها به چهار روش ارائه ميشود كه عبارتند از: روش سال ماقبل آخر، روش حد متوسطها، روش پيشبيني مستقيم و روش سنجيدة منظم. اسلايد(3)*
*روش سال ماقبل آخر. در اين روش از بودجة سال مالي گذشته يعني سالي كه بلافاصله قبل از سال مالي جاري قراردارد استفاده ميشود؛ زيرا اجراي بودجه سال مالي جاري هنوز خاتمه نيافته است و برآورد درآمدها از آخرين بودجهاي كه اجراي آن خاتمه پذيرفته است گرفته ميشود. مثلاً براي پيشبيني درآمدهاي سال 1380 درآمدهاي تحقق يافته و قطعي سال 1378 مورد استفاده قرار ميگيرد.
- زندي حقيقي، مالية عمومي، بودجه و خزانه، ص 62.
اسلايد (4)* در اين روش كه در سال 1823 در فرانسه مورد عمل قرار گرفت، براي پيشبيني درآمدهاي سال آتي، درآمدههاي قطعي سال گذشته ملاك عمل قرار ميگيرد.
اين روش داراي مزايا و معايبي است. از محاسن اين روش آن است كه چون درآمدهاي سال قبل قطعاً وصول شده است، بودجه، تعادل و استحكام خواهد يافت. عيب اين روش نيز آن كه در اين بين يك سال مالي فاصله وجود دارد؛ يعني در مثال فوق سال 1379 ناديده گرفته ميشود. علاوه بر آن اوضاع و احوال اقتصادي هر روز تحت تأثير پديدههاي جديدي است كه با گذشته تفاوت دارد.
*روش حد متوسطها. در اين روش حد متوسط افزايش يا كاهش هر يك از انواع درآمدها را در يك دورة قبلي (3 تا 5 سال) به دست آورده، بر اساس آن درآمد سال آينده را پيشبيني ميكنند. اسلايد (5)*
روش سال ماقبل آخر با افزايش متوسط، كه به روش حد متوسطها معروف است، در سال 1883 در فرانسه معمول شد. مطابق اين روش حد متوسط افزايش درآمدها از سالي به سال ديگر در خلال چند سال گذشته محاسبه ميشود و پس از به دست آمدن آهنگ آن، درآمد سال ماقبل آخر اضافه ميشود.
مثلاً براي محاسبه درآمد دولت از مالياتهاي مستقيم در سال 1379 درصد تغيير درآمد قطعي دولت از منبع مذكور را طي سالهاي 1369- 1378 محاسبه و سپس متوسط تغيير را به دست ميآورند و با فرض اينكه رشد به دست آمده در سالهاي 78- 79 نيز تكرار خواهد شد درآمد سال 1379را محاسبه مي كنند.
بدين ترتيب اگر مثلاً درآمدهاي ماليات مستقيم به طور متوسط 10 درصد افزايش يابد رقم 10درصد را به درآمد سال ماقبل آخر و سپس به درآمد سال جاري ميافزايند. عليرغم متداول بودن اين روش در بسياري از كشورها، چون اين روش با توجه به وقايع اقتصادي سالهاي قبل محاسبه ميشود تحقق آنها مورد ترديد است و استفاده از آن بدون اشكال نيست.
*روش پيشبيني مستقيم. در اين روش كارشناسان با مطالعه و تجزيه و تحليل گرايشهاي اقتصادي، مبالغ وصول شده درآمد در سالهاي قبل و ساير آمارها و اطلاعات، اثر گوناگون را بر هر يك از انواع درآمدها در مدت محدودي از زمان ميسنجند و سپس با تكيه بر تخصص و تجارب خويش مبادرت به پيشبيني درآمد براي دورة آتي مينمايند.
در اين روش كه عملاً پس از جنگ جهاني دوم اشاعه يافت اوضاع و احوال اقتصادي با استفاده از روشهاي آماري دقيقاً بررسي و با توجه به سايت اقتصادي دولت درآمدها پيشبيني ميگردد.
اسلايد(6) *
...