نام فایل : طراحي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 30

حجم : 177 کیلوبایت

طراحي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي

چكيده
براي اطمينان از عملكرد بخش بهداشت و حصول به آرمان هاي انساني آن، طراحي شاخص هاي اقتصادي و محاسبه آن از اهميت زيادي برخوردار است. هدف اين پژوهش طراحي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي بخش بهداشت است. در اين پژوهش شاخص هاي ارزيابي اقتصادي بر چگونگي تخصيص منابع، فراهم بودن امكانات بهداشتي و درماني ، دسترسي جمعيت هاي هدف به خدمات مورد نياز و توزيع عادلانه منابع با تاكيد بر كارايي منابع تاكيد دارد. نوع پژوهش كاربردي و روش مطالعه آن تطبيقي و به صورت توصيفي است . تحليل و انتخاب شاخص ها براساس نظريات كارشناسان ذيربط با استفاده از تكنيك دلفي انجام شده است . نتايج اين پژوهش بر مبناي راهكارها، مدل ها و اهداف طراحي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي شامل، 92 شاخص با ذكر فرمول آنها در قالب طبقه بندي هاي رايج بين المللي ارائه گرديده است . استفاده هرچه سريعتر از شاخص هاي طراحي شده كه در حال حاضر در دستور كار وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي براي ارزيابي اقتصادي از منابع بخش بهداشت وجود ندارد توصيه و تاكيد مي شود.
واژه هاي كليدي :
طراحي شاخص ها، ارزيابي اقتصادي بخش بهداشت ، شاخص هاي بهره وري و عدالت
مقدمه
علم اقتصاد بهداشت به تحليل و بهره وري منابع " محدود و كمياب" و ارزيابي دقيق آنها براي استفاده مطلوب در جهت تامين ، حفظ و ارتقاء سلامت انسان ها و حفاظت از محيط زيست مي پردازد. اقتصاد بهداشت تخصيص و بهره وري مطلوب از منابع موجود، همراه با جلب مشاركت مؤثر افراد، خانواده ها، جوامع محلي، ملي و بين المللي در كليه سطوح با رعايت كامل " عدالت " و " دسترسي و برخورداري " از خدمات بهداشتي و درماني را بعنوان يك اصل مهم در تآمين ، حفظ و ارتقاي سلامت انسان ها مورد توجه قرار مي دهد. براي اطمينان از عملكرد بخش بهداشت و حصول به آرمان هاي انساني آن ، طراحي شاخص هاي اقتصادي و محاسبه آن از اهميت زيادي برخوردار است (1).
روش پژوهش
اين پژوهش ، از نوع پژوهش كاربردي است و روش مطالعه آن تطبيقي و به صورت توصيفي و بر مبناي مستندات علمي حاصل از بانك هاي اطلاعاتي سازمان هاي كشوري و بين المللي مي باشد . روش تحليل و انتخاب شاخص ها در اين پژوهش بر اساس نظريات كارشناسان ذيربط با استفاده از تكنيك دلفي در سه مرحله براي گزينش شاخص هاي ارزيابي اقتصادي در قالب ويژگي هاي تعيين شده انجام شد.
الگو و مبناي تعيين شاخص هاي ارزيابي اقتصادي
شاخص يكي از ابزارهاي ارزيابي و ارزش گذاري براي ميزان حصول به اهداف تعيين شده است (2). براي تعيين شاخص هاي ارزيابي اقتصادي معيارها و شيوه هايي براساس نظر خواهي از صاحب نظران در مورد ويژگي هاي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي به شرح زير مد نظر قرار گرفت
ويژگي هاي يك شاخص
براي گزينش شاخص هاي ارزيابي اقتصادي از چهار ويژگي طبق نمودار زير با تائيد صاحب نظران استفاده شد
شاخص هاي زمينه اي بخش بهداشت
طراحي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي بدون آگاهي از شاخص هاي بخش بهداشت ، مقدور نمي باشد. فهرست تعدادي از شاخص هاي بخش بهداشت كه در اين مطالعه جمع آوري و مورد بررسي قرارگرفت به شرح زير است( 5و4،3) شاخص هاي فراهم بودن امكانات بهداشتي( نسبت پزشك به جمعيت، نسبت جمعيت به مراكز بهداشتي و درماني، نسبت جمعيت به ماماي محلي و نظاير آن) ، شاخص هاي مصرف و پوشش( نسبت نوزاداني كه بطور كامل بر عليه 6 بيماري هدف واكسينه شده اند، نسبت زنان باردار كه مراقبت هاي دوره بارداري را دريافت كرده اند و يا زايمان آنها تحت نظر فرد دوره ديده انجام شده است )، ميزان اشغال تخت بيمارستان ، متوسط اقامت بيمار در بيمارستان ، دفعات پذيرش بيمار به يك تخت بيمارستاني ، روزهاي هدر رفته بين ترخيص يك بيمار تا پذيرش بيمار بعدي )، شاخص هاي معلوليت ، نوع حادثه ، اميد به زندگي ، شاخص هاي نوع مشخص مانند محدود شدن حركت ، محدود شدن فعاليت ( بعنوان مثال ، براساس اندكس سوليوان1 سالهاي زندگي عاري از معلوليت حدود 9/70 سال در امريكا است كه حدود 10 سال كمتر از اميد به زندگي از بدو تولد است )، شاخص هاي ميرايي 2 ( ميزان مرگ خام ، ميزان ميرايي كودكان زير يك سال و ...) شاخص هاي ابتلاء ( ميزان هاي بروز و شيوع بيماري؛الگوي مراجعه و ...) شاخص هاي تغذيه اي ( شيوع سبك وزني به هنگام تولد، فراهم بودن كالري سرانه و ...) شاخص هاي بهداشت رواني( ميزان آسيب شناسي رواني و اجتماعي ، اعمال خشونت ها و جنايت ها، ناسازگاري ها ، خشونت هاي خانوادگي ،سندروم هاي ضرب و شتم كودك و زوجه و ...) شاخص هاي محيطي ( ميزان آلودگي هواو آب ، اشعه ، فضولات جامد، سرو صدا ، قرارگرفتن در معرض مواد زيان آور و نظاير آن )، شاخص هاي اجتماعي ( ميزان افزايش جمعيت، درآمد سرانه، سطح اشتغال، نسبت سرباري، ميزان باسوادي به ويژه در زنان، بعد خانوار، مسكن و تعداد افراد ساكن بر حسب اتاق، فراهم بودن كالري سرانه و ....) شاخص هاي اقتصادي ( نسبي از درآمد خانوار كه براي خدمات بهداشتي و درماني هزينه مي شود ، بخشي از درآمد ملي كه در فعاليت هاي مرتبط با بهداشت هزينه ميشود درآمد سرانه و...) ، بهسازي مسكن ، توسعه جامعه ، شاخص تعهد سياسي ، تشكيل خانوارها، مسك و محيط آن ، خدمت فرهنگي و آموزشي ، امنيت عمومي و ايمني ، فعاليت هاي كسب ، گذران اوقات فراغت ، مصرف و پس انداز ، فعاليت هاي فرهنگي ، تامين اجتماعي و خدمات رفاهي ، طبقات اجتماعي و تحرك افقي و عمودي ، شاخص هاي كيفيت زندگي كه از تركيب سه شاخص درست شدهاند: مرگ كودكان زير يك سال ، اميد به زندگي از بدو يك سالگي و ميزان با سوادي – شاخص هاي مربوط به سرانه توليد ناخالص داخلي و يا سرانه هزينه بهداشت و درمان و سالهاي زندگي بدون معلوليت و رنج را نيز ميتوان به براي اندازه گيري دقيق شاخص كيفيت زندگي مورد نظر قرار داد).
تنوع شاخص هاي ارزيابي اقتصادي
سلامت و اقتصاد آن مقوله اي تك بعدي نيست كه بتوان با يك شاخص و يا تركيب چند شاخص مورد ارزيابي اقتصادي قرارداد. مقوله اقتصاد سلامت داراي ابعاد متعددي است كه هر بعد آن قسمتي از كاركردهاي بهش بهداشت و مصرف منابع را مورد سنجش قرار مي دهد. در اين مطالعه پس از نظر خواهي از صاحب نظران 92شاخص براي ارزيابي اقتصادي بخش بهداشت گزينش شد.
شاخص هاي مرحله اي ارزيابي اقتصادي
يكي ديگر از ديدگاه هايي كه در اين پژوهش مبناي طراحي شاخص ها قرارگرفت ؤ " مراحل و دلايل ارزيابي " با استفاده از شاخص هاي اقتصادي در بخش بهداشت بود. در اين پژوهش شاخص هاي اقتصادي بخش بهداشت از ديدگاه ارزيابي به دو مرحله تقسيم شد (6). ارزيابي مرحله اي يا تكويني1 ( به سنجش نتايج مختلف يك برنامه ، كه در دست تهيه است ، مي پردازد كه از آن براي تصحيح و بهبود برنامه در زمان اجرا استفاده مي شود). ارزشيابي نهايي يا پاياني 2 ( به تعيين تآثير برنامه يا طرح بر جامعه هدف مي پردازد).
منبع اطلاعات شاخص هاي ارزيابي اقتصادي
معمولا دو نوع منبع اطلاعاتي براي شاخص هاي ارزيابي اقتصادي وجود دارد1- داده هاي از پيش گردآوري شده3 ( داده هايي كه براي اهدافي سواي اهداف مطالعه ارزيابي اقتصادي گردآوري شده اند مانند اطلاعات مندرج در پرونده هاي پزشكي بيماران و 2- داده هاي اصل4 ( داده هايي كه اختصاصآ براي ارزيابي اقتصادي يا مطالعه خاص ، گردآوري مي شوند) معمولا تركيبي از دو روش پيش گفت در طراحي و تعيين شاخص هاي ارزيابي اقتصادي مد نظر قرارگرفت .
شاخص هاي سلامت براي همه
در اين پژوهش شاخص هاي " سلامت براي همه " با توجه به مدارك و مستندات سازمان هاي بين المللي و مذاكره با صاحبنظران به شرح زير طراحي و مبنايي براي تعيين شاخص هاي ارزيابي اقتصادي قرارگرفت (5).
-تعهد
...