نام فایل : آموزش-کودکان

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 10

حجم : 45 کیلوبایت

مقدمه
از ویژگی ها ی مهم انسان ، قدرت اندیشه او و جلوه های اندیشه انسانی تفکر خلاق است . قدرتی که بتواند با آن به حل مشکلات بپردازد و به رشد و تعالی نایل شود . دنیای امروز نیازمند زنان و مردان خلاقی است که به رشد و ارتقاء در تمام زمینه های اجتماعی ، فرهنگی و فرهنگی و اقتصادی برسند .
به همین دلیل آموزش صحیح کودکان در جهت رشد خلاقیت آنان باید مورد توجه نظام های آموزش و پرورش جهان قرار بگیرد . در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته شکوفایی و پرورش خلاقیت دانش آموزان عالی ترین و مهمترین هدف آموزش و پرورش آنها به شمار می رود .
بدیهی است برای روز خلاقیت باید عناصر و عوامل گوناگون در کنار هم قرار گیرند تا این امر به شکل مطلوب صورت پذیرد. از جمله این عوامل و عناصر، ایجاد فضای مناسب و چگونگی روش یادگیری و یادهی است. تحقیقات نشان داده است دانش آموزانی که در فضای آزاد و به دور از استرس به یادگیری پرداخته اند خلاق تر عمل کرده اند. و به عکس دانش آموزانی که یادگیری به شکل سنتی را تجربه کرده اند به دلیل این که در فضایی پراز اضطراب و تنش که محصول شیوه های غلط است انگیزه های خلاقیت را از دست داده اند به همین سبب تغییر در روش یادهی – یادگیری و هم چنین تغییر در چگونگی ارزشیابی از دانش آموزان به خصوص مقطع ابتدایی که سال های آغاز شکل گیری و رشد خلاقیت در کودک است از مهم ترین موارد قابل توجه دست اندر کاران تعلیم و ترتیب باید قرار داده شود.
دلیل استفاده از نمایش خلاق در کلاس ریاضی
کودکان سنین دبستان قادر به تفکر انتزاعی همچون بزرگسالان نیستند و از طریق نمایشی کردن موضوعات راهی می یابند تا دانسته های خود را به شیوه ای مفهوم تر و ملموس تر به کار گیرند. هنگامی که کودکان ایده ای را به اجرا در می آورند خود به تمامی جذب آن می شوند و به طور عملی و فعال دست به تجربه می زند.
در کلاس ریاضی نیز این امر صادق است زیرا کودک با قرار دادن خود به جای اشیا و ارقام و اشکال ریاضی و تجربه ملموس این ها به آنها علاقه مند شده و اهمیت می دهد همچنین چون در نمایش خلاق کودکان با همفکری گروهی و مشارکت نمایش اجرا می کنند در این اجراها و نمایش ها تعامل انسانی را نیز تجربه می کنند همچنین می آموزند در آموزش ریاضی تنها به صورت تمرین اعداد و ارقام و یا گوش دادن به گفته های معلم در کلاس درس ریاضی که اغلب خشک و سرد می باشد نیست بلکه از طریق تعامل و همفکری و نمایش در محیطی شاد و خلاق که برخاسته از تفکرات خود دانش آموزان هست هم می توان مطالب ریاضی را فراگرفت.
نقش آموزگار در اجرای نمایش خلاق
در اینجا نقش آموزگار نقش راهنما است و فقط هدایت و رهبری را به صورت غیر مستقیم به عهده دارد. دانش آموزان یک مسأله ریاضی را به صورت نمایش نشان می دهند آموزگار باید به میزان درک آنها توجه کند و ببیند در چه مفاهیمی نیاز به تقویت دارند و چه دریافت های نادرستی داشته اند که باید آن ها را اصلاح کرد. آموزگار کارآمد باید به قابلیت ها و استعداد خلاقه و ارزش فردی هر یک از کودکان ایمان داشته باشد و روش و رفتارش چنان حال و هوایی از آرامش و امنیت روحی در کلاس ایجاد کند که کودکان از فکر کردن و بیان ایده هایشان هراسی به دل راه ندهند. او باید توانایی های خلاقه کودکان را باور داشته باشد و باعث ترغیب و تشویق کودکان شود. برعکس وارد اوردن فشار بیش از حد توان کودکان بر آنان ممکن است باعث سرخوردگی آنها شود دست کم گرفتن توانایی های آنان نیز به نوعی باعث بهم خوردن جریان تفکر می شود. آموزگار باید توان خود را در هدایت گروه و شیوه ی آموزش در نظر داشته باشد و چنین زمینه ایجاد خلاقیت یعنی لذت و رضایت خاطر را در کودکان فراهم کند. یادآوری شایستگی ها و ایجاد استقلال برای تصمیم گیری در کودکان باعث بروز خلاقیت می شود.
کودکان از فعالیت هایی که احساس مسلط بودن به آن دارند بیشتر لذت می برند و اگر احساس کنند که کار متعلق به آنهاست بیشتر وقت می گذارند.
رشد خلاقیت دانش آموزان از طریق نمایش خلاق در کلاس ریاضی
در روش آموزش سنتی که مبتنی بر یادگیری مطالب بدون تفکر و توجه به معنی آن است دانش آموزان به گونه ای تربیت می شوند که بدون توجه به چگونگی ارتباط مطالب و بدون تفکر برای به دست آوردن نمره خوب آنها را بیاموزند یا این که تحت شرایط سخت و خشک کلاس ریاضی از بدست آوردن نمره خوب نیز صرف نظر کرده و با مشقت و اضطراب زیاد به نمره ای در سطح قبولی و بسیار پایین در درس ریاضی بسنده کنند. این به این دلیل است که شیوه های سنتی با ساختار انعطاف ناپذیر و محدودیت زیادی که برای دانش آموزان قائل می شوند هم چنین با تکیه بر انتقال معلومات و محفوظات امکان هر گونه رشد فکری، ابتکار و اکتشاف را از یادگیرنده سلب می کنند به گونه ای که دانش آموز نمی تواند بین آموخته هایش و مسائل بیرونی ارتباط برقرار کند در حالی که با روش فعال تدریس و روش نمایشی ریاضی با دادن آزادی به دانش آموز به او فرصت می دهیم تا خود به جست و جو و کشف مسائل بپردازد. بدین ترتیب دانش آموز خود در فرآیند یادگیری دخیل می شود و انگیزه های درونی و به دنبال آن امکان بروز خلاقیت و همچنین یادگیری هر چه پایدارتر را افزایش می دهد.
در کلاس ریاضی با استفاده از نمایش خلاق کودکان در یادگیری فعال اند و احساس غرور و مالکیت نسبت به کلاس درس خود دارند آن ها در این کلاس آزادند تا انتخاب کنند . راهنمایی می شوند و اختیار دارند تا در محیط کلاس آن گونه که دوست دراند یاد بگیرند . معلمان نیز با ایجاد جوی صمیمی و مطمئن در کلاس درس فضایی مساعد را برای رشد خلاقیت دانش آموزان فراهم کرده اند تا آن ها بتواند با آسودگی در کلاس به اظهار نظر بپردازند و بدون نگرانی هر سئوالی را که در ذهن دراند مطرح کنند در کلای ریاضی با این روش معلمان تفکر درباره مسائل و قوانین ریاضی را به دانش آموزان به طور غیر مستقیم آموزش می دهند همچنین با وجود روابط صمیمانه و جوی شاد ، علاقه و احترام نیز در کلاس بین دانش آموزان و معلم ایجاد می شود .
در کلاس ریاضی با روش نمایش خلاق یادگیری یعنی تفریح و تشویق کودکان در کلاس تشویق می شوند که علائق و تجارب و دیده های خود را به کلاس درس بیاورند در این کلاس آنها احساس آرامش می کنند و تنش ها و فشارهای روحی متداول در کلاس ریاضی را ندارند ، تحقیقات نشان داده اند محیط های خالی از استرس برای یادگیری و خلاقیت شرایط مساعدتری را دارند . در این کلاس همیشه همکاری بر ( رقابت ) ارجحیت دارد . آموزگاران در این کلاس ها زمانی که راه های مختلف انجام یک فعالیت نمایشی ریاضی را مورد توجه قرار می دهد که دانش آموزان با صدای بلند فکر کردن آن ها را بشنوند و هدایت شوند آنها نه تنها از ایجاد هر گونه زمینه رقابت در کلاس درس خودداری می کنند بلکه جوی در کلاس ایجاد می کنند که دانش آموزان در انجام وظایف به همدیگر کمک کنند و در ایده ها با هم سهیم شوند و به نتیجه نهایی کار فکر کنند.
ضوابط اجرای نمایش خلاق در کلاس ریاضی
نکته مهم در نمایش خلاق در کلاس ریاضی شرکت داشتن هر چه بیشتر بچه ها در تمرینات اولیه است ابتدا همه بچه ها باید متناوباً به طور فردی و بدون تعامل با دیگران کار کنند که نتیجه آن کسب آرامش روحی و به حداقل رسیدن میزان اظطراب ناشی از حضور دیگران است این کار برای ایجاد تمرکز ضروری است . بچه ها دو نفری و گروهی روی میز کار می کنند . در این حال فرصتی دارند تا در تعامل های مهم جمعی شرکت کنند و باعث بر انگیختن تفکر یکدیگر ، انجام ایده ها و پشتیبانی از همدیگر شوند و سازگاری و همکاری را یاد بگیرند . آنان همچنین راهی برای حل مشکلات می یابند با یکدیگر به ابتکار می رفتند عب می کنند و از همکاری یکدیگر سود می برند . در نمایش خلاق هر یک از بچه ها به روش های گوناگونی شرکت می کنند از جمله به عنوان مشاهده گر ، طرف مباحثه ، تحلیل کننده یا بازیگر هستند . بچه ها معمولاً هنگامی از بازی کردن به روش نمایش خلاق لذت می برند که در حال و هوای کلاس احساس امنیت روحی کنند و به تمرین در حال انجام علاقمندباشند مجبور کردن بچه ها به شرکت در نمایش خلاق معمولاً نتیجه منفی دارد .
بسیاری از بچه ها ترجیح می دهند ابتدا به مشاهده دیگران بپردازند آنان می خواهند ببینند آیا از تمرین خوششان می آید و آیا خواهند توانست از عهده انجامش برآیند . شاید به واکنش های همکلاسان و مربی علاقمند باشند و گاهی هم نیاز به الگویی دارند که در برابر شان قرار داده شود تا در نتیجه تقلید از آن به ایده ها و توان خلاقه خود اعتماد پیدا کنند . آموزگار نیز می تواند در نمایش خلاق شرکت کنندو با بچه ها و با بچه ها با توجه به سن و ویژگی های تخصیصی آنان در این نمایش شریک باشد .البته مربی اغلب با ایجاد حس محرومیت و یکدلی به هنگام اجرای نمایش می تواند عامل ایجاد روحیه بهتر و شفاف تر در اجرای نمایش باشد . نمایش خلاق با ایجاد اعتماد به نفس لازم برای کشف تمرین های نو و همچنین اقدام در راه کشف سبکی تازه در آموزش و یادگیری می تواندهم برای کودکان یک رویداد موثر باشد .
فضا و زمان مورد نیاز در اجرای نمایش خلاق در کلاس درس
برای اجرای نمایش خلاق فضا می تواند محدود یا وسیع باشد در پشت میز و نیمکت ها با جلوی تابلوی کلاس یا در حیاط مدرسه باشد. در عین حال بهتر است کودکان را به استفاده هرچه بهتر از کم ترین فضا تشویق نمود. در کارهای گروهی و دونفره هم می توان فضا را محدود کرد. گسترش فضا باید همیشه به آرامی و به تدریج صورت گیرد اما هرگز نیازی به فراتر رفتن از محدوده خود کلاس نیست.
زمان اختصاص یافته به نمایش خلاق بستگی به این دارد که مربی چه ارتباطی میان نمایش و اهداف مورد نظر در برنامه درسی می بیند. معمولاً کودکان خردسال مدت زمان نمایش کمتر از بچه های بزرگتر است ولی در هر حال به دلیل جو شاد مدت زمان احساس نمی شود ولی بهتر است با توجه به سن بچه ها و مطالب درسی پایه مربوطه زمان درنظر گرفته شود. مثلا در پایه های اول و دوم و سوم ابتدایی زمان کوتاه تر و در پایه های بالاتر زمان بیشتری نیاز است. در هر حال نباید بچه ها را نگران محدودیت زمان کرد زیرا نگرانی نیز می تواند عامل مهمی در از بین بردن خلاقیت در نمایش اجرا کردن کودکان دانست بهتر است بچه ها فارغ بال و با خیال راحت به کارهای نمایشی خود در کلاس درس ریاضی ادامه دهند. ولی آموزگار با راهنمایی و هدایت خود این زمان را کنترل نماید.
فهرست منابع
-راث بیل هینیگ، لیدا استیل ول، مترجم علی حسین قاسمی (1381): نمایش خلاقیت در کلاس درس، چاپ اول: تهران، انتشارات اروین چاپ
-فضلی خانی، منوچهر (1382): راهنمای عملی روش مشارکتی و فعال در فرآیند تدریس، تهران، انتشارات آزمون نوین
-نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی پیوند شماره 320 خرداد 85 چاپ افست
-تجربیات مولف مقاله
...